Masz problemy z koncentracją, ciągle czujesz się zmęczony i rozbity? Wzięcie kilku dni urlopu może nie pomóc. Być może chodzi o chroniczne, przewlekłe zmęczenie, które może stać się bardzo uciążliwe na co dzień i trwać latami. Niestety bardzo trudno je zdiagnozować.
Mogłoby się wydawać, że w dzisiejszych czasach, w których ciągle pędzimy, zmęczenie jest nieodłącznym elementem naszej codzienności. Rzeczywiście ciągle jesteśmy narażeni na intensywny wysiłek fizyczny i psychiczny. To bardzo często przekracza granice adaptacyjne człowieka i powoduje rozbicie, rozdrażnienie i nie tylko zmęczenie, ale wręcz wykończenie. Czy taki stan rzeczy jest normalny i powinniśmy się z nim godzić? A może jednak warto zainteresować się tematem, gdyż nawet zwolnienie codziennego tempa czy wzięcie dłuższego urlopu może nie pomóc?
Czym jest chroniczne zmęczenie?
Czym jest zatem zmęczenie chroniczne? Zespół chronicznego zmęczenia to zaburzenie charakteryzujące się występowaniem uczucia ciężkiego wręcz wyczerpania, które trwa minimum pół roku i towarzyszą mu dodatkowe objawy. Może dotyczyć każdego człowieka w każdym wieku, w tym dzieci. Zdecydowanie jednak częściej zmęczenie przewlekłe diagnozowane jest u kobiet.
Jak rozpoznaje się zmęczenie chroniczne? Muszą zostać spełnione konkretne warunki, a lekarz musi wykluczyć inne jednostki chorobowe, które mogą stanowić przyczynę danego stanu rzeczy. Eksperci posługują się głównie kryteriami Fukudy. Skąd ta nazwa? To na cześć amerykańskiego lekarza, który w 1994 roku zdefiniował chroniczne zmęczenie jako zaburzenie. Według jego teorii chodzi o następujące kryteria:
- długotrwałe przemęczenie bez konkretnej przyczyny,
- nieustępujące zmęczenie ani nieulegające złagodzeniu nawet po odpoczynku,
- występowanie zmęczenia od określonego momentu (tj. chroniczne zmęczenie nie towarzyszy przez całe życie,
- utrudnianie codziennego życia przez zmęczenie chroniczne,
- występowanie dodatkowych przynajmniej czterech objawów takich jak: permanentne bóle głowy, bóle gardła, bóle mięśni,
- zaburzenia koncentracji i pamięci, nietolerancja wysiłku i wiele innych.
Jak wygląda diagnostyka przewlekłego zmęczenia? Chodzi w niej przede wszystkim o wywiad lekarski oraz stwierdzenie obecności objawów klinicznych. Bardzo często lekarze zalecają również inne badania, np. poziom stężenia hormonów czy specjalistyczne konsultacje, aby wykluczyć inne przyczyny dolegliwości.
Chroniczne zmęczenie – objawy
Jak objawia się chroniczne zmęczenie? Główne objawy to przede wszystkim: brak energii, szybkie przemęczanie się, brak energii do podjęcia aktywności, uczucie wyczerpania, bóle mięśni, bóle stawów, brak poczucia, że odpoczęliśmy nawet po przespanej nocy, problemy z koncentracją, osłabienie pamięci, bóle głowy.
Inne mniej charakterystyczne objawy to zawroty głowy, nudności, tkliwość węzłów chłonnych czy ból gardła.
Jeżeli przemęczenie i współistniejące objawy utrzymują się co najmniej pół roku i nie ustępują nawet po relaksującym urlopie, to warto zainteresować się tematem.
Przewlekłe zmęczenie – przyczyny
Trudno jednoznacznie określić, jakie są przyczyny chronicznego zmęczenia. Bardzo możliwe, że chodzi o zaburzenia ze strony przysadki mózgowej, nadnerczy czy zaburzenia układu immunologicznego. Dolegliwością bada się pod kątem różnego rodzaju mutacji genowych. Wielu badaczy skłania się ku teorii, że przyczyny chronicznego zmęczenia są bardzo złożone.
Istnieje szansa, że chroniczne zmęczenie wywodzi się z depresji. Przypuszczeń tych jednak nie potwierdzono, choć z pewnością obie te dolegliwości mogą ze sobą współwystępować. Bardzo często osoby chorujące na chroniczne zmęczenie zmagają się także z Hashimoto, migreną, alergiami, czy zespołem jelita nadwrażliwego.
Chroniczne zmęczenie – leczenie
Jak pokonać chroniczne zmęczenie? Nie da się podać jednej, najskuteczniejszej metody leczenia chronicznego zmęczenia. Każda terapia musi być dostosowana indywidualnie dla danego pacjenta. Głównie stosuje się terapie psychologiczne, zaleca się odpoczynek, aktywność fizyczną oraz uzupełnienie niedoborów witamin i pierwiastków.
Jak wygląda leczenie u psychologa? Głównie wykorzystuje się terapię poznawczo – behawioralną. Chodzi przede wszystkim o zmianę sposobu myślenia i zmniejszenie jego wpływu na codzienne nawyki i zachowania. Badania pokazują, że jakość życia osób chronicznie zmęczonych zdecydowanie poprawiła się właśnie po psychoterapii.
Oczywiście do metod terapii chronicznego leczenia zaliczamy również leczenie chorób współistniejących, np. wspomnianej depresji. W wielu przypadkach konieczne jest odbycie hospitalizacji.
Co na chroniczne zmęczenie na co dzień?
Jak leczyć chroniczne zmęczenie na co dzień? Tak naprawdę nie chodzi o leczenie, gdyż tego nie możemy przeprowadzić samodzielnie, ale tylko pod opieką specjalistów. Jeżeli jednak czujesz się codziennie wyczerpany, to warto zastosować odpowiednie kroki. Przede wszystkim pamiętaj o odpoczynku – kluczowa jest odpowiednia ilość snu oraz oczywiście jego jakość. Nie ma możliwości, aby organizm funkcjonował dobrze bez odpowiedniej ilości snu. Trudno jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, jak długo powinniśmy spać. Zależy to od konkretnej osoby i jej potrzeb. Dorosły człowiek potrzebuje około 7 – 8 godzin nieprzerwanego snu do pełnej regeneracji.
Kluczowa, jak w wielu innych przypadkach, jest oczywiście dieta. Do prawidłowego funkcjonowania potrzebuje odpowiedniego paliwa dostarczającego nam dobrej energii i oczywiście odpowiednich witamin i minerałów. Warto unikać produktów wysoko przetworzonych i pić duże ilości wody. Najlepiej odkryć także naturalną moc ziół, które mogą pomóc w przypadku przewlekłego zmęczenia. Sprawdzi się np. buzdyganek, który nie tylko zmniejsza objawy przemęczenia, ale również poprawia nastrój.
Endorfin dostarczysz sobie również podczas aktywności fizycznej. Jeżeli czujesz się zmęczony, to właśnie trening paradoksalnie może Ci pomóc. Nie chodzi o wylewanie siódmych potów na siłowni, ale choćby systematyczne spacery.
Stosuj techniki uwalniania stresu, masaże i medytacje. Trudno oczywiście uniknąć nerwowych sytuacji, ale musisz pamiętać, że to właśnie stres może powodować wiele przykrych objawów zarówno fizycznych i psychicznych.
Chroniczne zmęczenie – podsumowanie
Pamiętaj, że chroniczne zmęczenie to jednostka chorobowa. Jeżeli odczuwasz wyczerpanie od minimum pół roku, a jeszcze do tego towarzyszą Ci różnego rodzaju przykre objawy, zbadaj się! Na co dzień pamiętaj też o swoim komforcie. Oczywiście trudno wyobrazić sobie nagłe zażegnanie czy nawet zmniejszenie ilości codziennych obowiązków, ale zwolnienie i regularny relaks są kluczowe dla każdego. Bez tego trudno wyobrazić sobie szczęśliwe, komfortowe życie.
