Bezsenność, inaczej zwana niepokojem sennym, to stan, w którym osoba ma trudności z zasypianiem lub utrzymaniem spokojnego snu przez dłuższy okres. Może prowadzić do pogorszenia jakości życia, a nawet do poważnych problemów zdrowotnych, takich jak zaburzenia układu krążenia, depresja i obniżenie odporności organizmu. Jak poradzić sobie z bezsennością?
Przyczyny bezsenności mogą być różne, od stresu i niepokoju po nieodpowiednią higienę snu i niezdrową dietę. Może też być wynikiem zażywania niektórych leków lub występowania chorób, takich jak astma czy nadciśnienie.
Czym jest bezsenność?
Bezsennością określamy zaburzenia snu, w postaci nieprawidłowego rytmu, czasu trwania oraz głębokości. Nie chodzi tylko o brak spania, ale również płytki sen, który nie pozwala wypocząć. Czasami bezsenność trwa krótki okres, np. kilka dni czy tygodni, a czasami utrzymuje się przez długie miesiące, a nawet lata. Często bezsenność wynika z trudnych emocji i silnego stresu. W dłuższej perspektywie może bardzo zaszkodzić zarówno zdrowiu psychicznemu jak i fizycznemu.
Bezsenność na tle nerwowym i nie tylko to w dzisiejszych czasach często występująca dolegliwość. Niegdyś pojawiała się głównie u osób starszych. Niestety obecnie problem może dotykać również osób młodszych ze względu na pęd życia codziennego, silne emocje i stres. Podobno nawet 30% Polaków może mieć kłopoty w postaci bezsenności przewlekłej. Dlatego dolegliwość tę traktuje się dzisiaj jako osobną jednostkę chorobową, a nie objaw pojawiający się przy innych problemach zdrowotnych. Bezsenność przewlekła wymaga specjalistycznego leczenia.
Kłopoty ze snem – przyczyny
Dotyka Cię bezsenność? Przyczyny tej dolegliwości mogą być różne. Bardzo często wynikają z innych problemów – społecznych, psychicznych czy fizycznych. Przyczyny bezsenności nierzadko biorą się ze schorzeń somatycznych takich jak reumatyzm, cukrzyca, nowotwór czy nadczynność tarczycy. Bardzo często, by nie powiedzieć najczęściej, bezsenność ma podłoże emocjonalno-psychiczne, głównie nerwicowe i depresyjne. Jeżeli żyjemy ciągle w stresie i rzadko odpoczywamy, nie tylko fizycznie, ale również psychicznie, to mimo ogromnego zmęczenia, często nie możemy zasnąć, albo wybudzamy się w nocy. Stąd już niedaleka droga do nadciśnienia, wrzodów żołądka czy innych poważnych problemów zdrowotnych. Kłopoty ze snem zatem dają sygnał, że organizm nie funkcjonuje prawidłowo i konieczne jest poradzenie sobie z pierwotną ich przyczyną.
Główne powody, przez które nasz sen staje się zaburzony i mało efektywny to:
- silny stres,
- zmęczenie wynikające z przeładowania pracą,
- różnego rodzaju choroby i schorzenia,
- ciężkostrawne i tłuste dania jedzone przed snem,
- picie alkoholu i stosowanie używek.
Początki bezsenności bardzo często wynikają z trudnej sytuacji emocjonalnej, np. mamy problemy w związku czy w pracy. To nic innego jak ostra postać bezsenności, która nierzadko przeradza się bezsenność przewlekłą. Gdy bezsenność utrzymuje się przez dłuższy czas, to najprawdopodobniej mamy złe nawyki związane z higieną snu albo problemy na tle lękowym czy depresyjnym. Być może kłopoty ze snem, tak jak już wspomnieliśmy, wynikają z chorób somatycznych.
Czy można określić po jakim czasie bezsenność staje się poważnym schorzeniem, wobec którego należy podjąć medyczne działania? Trudno jednoznacznie odpowiedzieć. Eksperci nie są w tym temacie zgodni. Co do jednego są jednak pewni – jeżeli bezsenność sprawia, że bardzo cierpimy i nie jesteśmy w stanie prawidłowo funkcjonować w codzienności – powinniśmy udać się po profesjonalną pomoc.
Jak pokonać bezsenność?
Aby złagodzić objawy bezsenności, warto przestrzegać zasad higieny snu, takich jak unikanie kawy i innych napojów zawierających kofeinę wieczorem oraz wyzbywanie się stresujących sytuacji przed pójściem spać. Można też spróbować używać relaksacyjnych technik, takich jak medytacja lub oddychanie przeponowe, lub stosować leki czy herbatki ziołowe. Sprawdź, w jaki jeszcze sposób możesz poradzić sobie z bezsennością:
- nie warto próbować zasnąć na siłę. Ważne, by słuchać swojego organizmu i iść spać, gdy naprawdę czujemy senność,
- najlepiej kłaść się i wstawać zawsze w podobnych porach. Dzięki temu sen stanie się regularny,
- warto wyeliminować ze swojej codzienności długie drzemki w ciągu dnia. Te rozregulowują proces senny. Oczywiście nie oznacza to, że nie można wykonywać w ciągu dnia tak zwanych drzemek energetycznych. Ważne jednak, by nie przekraczały 15 minut,
- wysiłek fizyczny jest bardzo istotny i pomoże nam w problemach ze snem, ale nie warto ćwiczyć tuż przed pójściem spać. Aktywność fizyczna odbywająca się późnym popołudniem to bardzo dobry pomysł,
- warto unikać alkoholu oraz nikotyny, szczególnie przed pójściem spać. Substancje te pobudzają bowiem organizm i wpływają negatywnie na jakość snu. Często mówi się, że alkohol pomaga zasnąć i jest w tym nutka prawdy, ale ostatecznie substancja ta sprawia, że nie wypoczywamy podczas snu tak jak bez alkoholu. Regularne spożywanie tej substancji może też powodować zaburzenia snu,
- nie warto tuż przed snem sięgać po telefon czy inne urządzenia ze świecącymi ekranami. Zbyt intensywne światło wieczorem wpływa negatywnie na wydzielanie melatoniny i tym samym utrudnia zasypianie,
- zasada powyżej tyczy się również nocnych wybudzeń, które bardzo często wynikają z podwyższonego kortyzolu czyli hormonu stresu. Sięganie po smartfona może nas jeszcze bardziej wybudzić i jeszcze bardziej utrudnić ponowne zaśnięcie,
- to gdzie śpimy, również ma znaczenie. Warto zadbać o sypialnię, aby była nie tylko wyciszona i zaciemniona, ale również komfortowa. Oczywiście konieczne jest również wietrzenie pomieszczeń.
Bezsenność – leczenie
Jeśli powyższe metody nie przynoszą skutków, lekarz może zalecić stosowanie leków, które pomogą zasnąć i utrzymać spokojny sen. Istnieje wiele różnych specyfików dostępnych na receptę, które działają na różne sposoby, zatem wybór odpowiedniego preparatu powinien być dokonany przez lekarza.
Leczenie bezsenności może też obejmować terapię behawioralną, która pomoże zmienić niekorzystne nawyki związane ze snem i nauczyć pacjenta lepszych sposobów radzenia sobie z niepokojem i stresem. Terapia ta może obejmować sesje indywidualne lub grupowe z psychologiem lub terapeutą.
Bezsenność – podsumowanie
Jeśli bezsenność utrzymuje się przez dłuższy czas i utrudnia codzienne funkcjonowanie, warto skonsultować się z lekarzem, który może zalecić dodatkowe badania i odpowiednie leczenie. Pamiętajmy, że zdrowy sen jest niezbędny dla naszego dobrego samopoczucia i zdrowia.
