Na Twoim ciele pojawiła się swędząca wysypka, a Ty nie wiesz, czym może być? W tym artykule poznasz odpowiedź na to, co to jest świerzb i skąd się bierze oraz jak sobie z nim radzić.
Co to jest świerzb? To schorzenie zakaźne wywołane przez świerzbowiec ludzki. Objawia się przede wszystkim bardzo intensywnym świądem oraz specyficznie wyglądającymi wykwitami na skórze. Co wywołuje świerzb? Przyczyn może być wiele, ale do tych najważniejszych zaliczamy nieodpowiednią higienę (albo jej brak), która często wynika z niskiej świadomości oraz niewłaściwych warunków mieszkaniowych (brak urządzeń sanitarnych). Historia pokazuje, iż epidemie świerzbu często były wywoływane w ciężkich czasach, np. gdy panowały wojny albo/i miały miejsce migracje dużych grup ludności.
Co to jest świerzb?
Świerzb to choroba zakaźna, którą wywołuje świerzbowiec ludzki – zagnieżdża się w naskórku i tworzy kanaliki, w których samice świerzbowca składają jaja. Dostrzeżenie świerzbowca gołym okiem jest niemożliwe – jego rozmiary są bardzo małe. Gdy mija trochę czasu, dochodzi do wylęgania się kolejnych pasożytów. Jak może dojść do zakażenia świerzbem? Zazwyczaj następuje to po bezpośrednim kontakcie z osobą chorą, np. podczas stosunku seksualnego, jednak może wystarczyć spanie w jednym łóżku. Do zarażenia się dochodzi głównie u osób pracujących w dużych skupiskach ludzi. Zachorowania często dotyczą także dzieci w wieku szkolnym lub przedszkolnym.
Świerzbowi towarzyszy silne, bardzo uciążliwe swędzenie. Dodatkowo pojawiają się także wykwity skórne. Warto wiedzieć, iż najlepsze środowisko do rozwoju świerzbowca to miejsca ciepłe. Dlatego do rozwoju choroby dochodzi głównie w pępku czy miejscach intymnych.
Przeczytaj także: Atopowe zapalenie skóry. Jak je rozpoznać?
Co wywołuje świerzb na nogach i innych częściach ciała?
Jak już wspomnieliśmy, świerzb jest wywoływany przez świerzbowiec ludzki. Jego okres wylęgania się wynosi od kilku dni do 2-3 tygodni. Pierwsze dolegliwości pojawiają się zazwyczaj od 3 do 6 tygodni od zakażenia. Warto pamiętać, że świerzbowiec poza organizmem człowieka ginie w przeciągu dwóch dni. Doskonale jednak rozwija i rozmnaża się w ludzkiej skórze, gdzie jest w stanie przetrwać naprawdę długo.
Zapłodniona samica świerzbowca drąży tunele w warstwie rogowej naskórka i żywi się keratyną, która zawarta jest w skórze. W norce, którą wydrąży samica, składanych jest od 2 do 3 jaj dziennie. Ile wynosi pełny cykl rozwojowy świerzbowca? Zazwyczaj około 3 tygodni. Namnażaniu jaj sprzyja podwyższona temperatura. Swędzenie, miejscowe zapalenie skóry, wykwity – to nic innego jak reakcje organizmu na wydzieliny pochodzące od pasożyta. Rozwój objawów chorobowych wynosi od 2 do 6 tygodni od momentu zakażenia.
Jak wygląda zarażenie świerzbem? Najczęściej dochodzi do niego wskutek bezpośredniego kontaktu ze skórą, która już jest zainfekowana. Do zakażenia raczej jednak nie dojdzie przez podanie ręki. Niezbędny jest dłuższy i bliższy kontakt, np. stosunek seksualny. Często zarażają się też od siebie domownicy. Wspólne korzystanie z tych samych przestrzeni, naczyń, przedmiotów, spanie w jednej pościeli – to wszystko może sprzyjać zakażeniu. Szczególnie warto zwrócić uwagę na małe dzieci. Te często zarażają się przez wspólną zabawę albo nieodpowiednią higienę.
Świerzb – objawy
Jakie są objawy świerzbu? Zmiany skórne, które towarzyszą świerzbowi, często mają miejsca w okolicach nadgarstka, na bocznej powierzchni palców, tułowia, pępka, pasa, na zgięciach stawowych i fałdach skóry czy w okolicy brodawek sutkowych u kobiet. U mężczyzn świerzb często pojawia się w miejscach intymnych, np. w okolicy prącia i worka mosznowego. U kobiet przykre zmiany skórne uaktywniają się głównie na wargach sromowych czy na skórze w okolicy krocza. U dzieci świerzb atakuje głównie skórę na stopach oraz na dłoniach.
Głównym, jednym z najbardziej uciążliwych objawów świerzbu jest swędzenie. Świąd uaktywnia się przede wszystkim w nocy. Jest tak uciążliwy, że przeszkadza w spaniu. Nasilone drapanie nie tylko nie zmniejsza objawów, ale może je pogarszać – pasożyty mogą być bowiem przenoszone w inne miejsca. Nie można także pomijać bardzo charakterystycznych zmian skórnych. Są to: grudki, pęcherzyki, krostki czy nory wydrążone w warstwie rogowej naskórka, czyli tzw. nory świerzbowcowe.
Czy to świerzb? Jak rozpoznać tę chorobę?
Jak rozpoznać świerzb? Wydaje się to bardzo proste, bo przecież objawy są dość charakterystyczne. Jednak nic bardziej mylnego. Może się bowiem okazać, że nasilone swędzenie czy zaczerwieniona skóra są dowodem na inne dolegliwości. Przy występowaniu świerzba charakterystyczne jest tworzenie się tzw. przeczosów. Te są podstawą do wstępnego rozpoznania oraz skierowania pacjenta na kolejne badania, które dadzą dalszy obraz.
Niezmiernie istotną rolę odgrywa dokładny wywiad medyczny, który przeprowadza lekarz wraz z pacjentem. Dopytuje o występujące objawy, poziom swędzenia czy symptomy, które występują w konkretnych sytuacjach, np. po kąpieli. Często na tym etapie specjalista jest w stanie rozpoznać świerzb, oczywiście dodatkowo badając zmiany chorobowe. Kanaliki czy nory w naskórku to kolejne dowody na to, że to właśnie świerzbowiec zaatakował skórę pacjenta.
Świerzb na nogach i w innych partiach ciała. Jak wygląda leczenie?
To, czy leczenie zadziała i czy pacjent ma szansę wyzdrowieć, zależy nierzadko od tego, jak szybko została postawiona diagnoza i jak szybko rozpoczęło się leczenie. Jeżeli tylko zostały zauważone zmiany na skórze oraz pojawiło się swędzenie – należy jak najszybciej udać się do lekarza.Co stosuje się w leczeniu świerzbu? Są to przede wszystkim:
- krem permetrynowy (5%),
- Lindan (0,3%),
- Novoscabin,
- Crotamiton,
- maść Willkinsona,
- maść siarkowa.
Środki te koniecznie trzeba bardzo dokładnie i równomiernie rozprowadzić na skórze, głównie w miejscach, w których najpewniej pojawiają się pasożyty. Lekarze często zalecają również przyjmowanie preparatów przeciwhistaminowych. Te bardzo pomagają w łagodzeniu świądu skóry. Czy w terapii stosowane są także antybiotyki? Czasem tak. Wdraża się je przede wszystkim wtedy, gdy dochodzi do nadkażenia bakteryjnego.
Domowe sposoby na świerzb
A co z domowymi sposobami na świerzb? Na pewno nie zaszkodzi zastosowanie naturalnych olejków, przede wszystkim cynamonowego oraz lawendowego. Wystarczy dodać je do kąpieli, albo po zmieszaniu z miodem i wodą nałożyć na dotknięte świerzbem miejsca na ciele. Zaleca się także, by wykwity na skórze przemywać wacikiem nasączonym naparem z tymianku, wrotycza, babki wąskolistnej czy kminku zwyczajnego.
Warto wiedzieć!
Warto pamiętać, że jeżeli świerzb pojawi się u jednego z domowników, na zakażenie narażeni są wszyscy współlokatorzy. Trzeba wówczas pościel oraz ubrania prać w wysokiej temperaturze. Konieczne będzie również zdezynfekowanie naczyń, toalety, wanny oraz innych przedmiotów, z których korzysta cała rodzina.
A jakie są Twoje doświadczenia w tym temacie? Czy Ty albo ktoś z Twoich bliskich chorował na tę dolegliwość? Niezależnie od tego czy masz to przed sobą, czy nie – warto zadbać o siebie i rodzinę (szczególnie dzieci), aby nie doszło do zakażenia świerzbem.
Zapoznaj się z innymi dolegliwościami, które mogą pojawić się na Twojej skórze – odwiedź naszego bloga, gdzie publikujemy ciekawostki związane m.in. z problemami dermatologicznymi.
