Wolne rodniki to temat, który pojawia się nie tylko w dziedzinie kosmetologii, ale także fitnessu i dietetyki. Czym dokładnie są te cząsteczki, które występują naturalnie w naszym organizmie? Dowiedz się więcej – przede wszystkim jakie są konsekwencje nadmiaru wolnych rodników.
To właśnie wolne rodniki mają ogromny wpływ na degradację DNA i są jedną z przyczyn starzenia się organizmu. Czy można je zwalczyć? Czy wówczas uda się spowolnić procesy starzenia skóry? Poniżej dokładnie wyjaśniamy tę kwestię.
Wolne rodniki – co to jest?
Co to są wolne rodniki? Od lat naukowcy badają procesy starzenia się skóry starając się odkryć antidotum na (niemal) wiecznie młodą skórę. Jedna z teorii na ten temat, stworzona przez Denhama Hermana już w latach 50. XX wieku, dotyczyła właśnie wolnych rodników. Zdaniem badacza starzenie miałoby być wynikiem właśnie ich działania.
Wolne rodniki tlenowe inaczej nazywane są reaktywnymi formami tlenu albo oksydantami. To cząsteczki, które powstają jako efekt uboczny oddychania komórkowego czy przemiany materii – reakcji, które naturalne zachodzą w organizmie człowieka. Z łatwością wiążą się z innymi strukturami i przez to w nadmiarze wywołują wiele nieprawidłowości. Wynika to z ich zaburzonego stanu równowagi. Pomimo to są potrzebne organizmowi, ponieważ regulują wiele procesów biologicznych zachodzących w organizmie. Przyspieszają gojenie i regenerację tkanek, więc nie chcemy się ich całkowicie pozbywać.
W cząsteczkach rodników znajdują się niesparowane elektrony, czego efektem jest właśnie ich reaktywność oraz łatwe „łączenie” się z innymi strukturami. Mogą stać się szkodliwe, jeśli występują w nadmiarze. Przez to może dochodzić do peroksydacji, czyli nieprawidłowego przebiegu procesów utleniania. Wolne rodniki tlenowe w szybkim tempie uszkadzają struktury komórkowe. W wyniku ich chaotycznego działania zniszczeniu ulegają białka, cukry i lipidy budujące ludzki organizm. Mają one też wpływ na mutację i degenerację nici DNA, RNA czy zaburzeń w łańcuchu oddechowym. Tym samym zmniejsza się energia komórkowa ATP, która jest podstawą właściwego funkcjonowania organizmu. Wówczas prowadzi to do powstawania problemów zdrowotnych i estetycznych.
➡️ Przeczytaj również: Jak dbać o dłonie i paznokcie? Praktyczne porady
Czym jest stres oksydacyjny?
Stan w którym organizm nieustannie poddawany jest działaniu wolnych rodników i nie radzi sobie z tym nazywany jest powszechnie stresem oksydacyjnym. Mówimy o nim wtedy, gdy ilość i tempo generowanych wolnych rodników przewyższa potencjał antyoksydacyjny organizmu. Stres oksydacyjny prowadzi z kolei do peroksydacji. Jej skutki widoczne na skórze to między innymi przebarwienia, utrata jędrności i elastyczności, rozszerzone naczynia, nasilenie stanów zapalnych np. w trądziku, przesuszenia, uwrażliwienie na czynniki zewnętrzne.
Jak powstają wolne rodniki?
Jak w ogóle dochodzi do powstania wolnych rodników? Okazuje się, że te są naturalnym efektem oddychania. Zatem dlaczego mogą nam szkodzić? Chodzi o ich nadmiar – wszystko jest w porządku, gdy ma miejsce równowaga pomiędzy wolnymi rodnikami a antyoksydantami. Problem pojawia się, gdy ta równowaga ulega zachwianiu. Kiedy tak się dzieje? Chodzi przede wszystkim o negatywne, codzienne nawyki.
Za nadmiar wolnych rodników w skórze może odpowiadać regularne palenie papierosów. Nie bez „winy” jest także stres oraz nieprawidłowa dieta, w której przeważają smażone oraz wędzone potrawy. Inne przyczyny powstawania wolnych rodników? To przede wszystkim nadmiar spożywanego alkoholu, systematyczne przyjmowanie niektórych leków, niedobór snu czy zanieczyszczenie powietrza.
➡️ Przeczytaj również: Cera po rzuceniu palenia – 4 wskazówki pielęgnacyjne
Jakie choroby mogą powodować wolne rodniki?
Nadmiar wolnych rodników może powodować powstawanie wielu chorób. Cząsteczki te uszkadzają naczynia krwionośne i utleniają lipidy. W efekcie tłuszcz osadza się na ściankach tętnic. Wolne rodniki powodują nie tylko przedwczesne starzenie skóry, ale także choroby takie jak łuszczyca, egzema czy nowotwory. Cząsteczki te mogą atakować także mózg i w rezultacie doprowadzić do choroby Parkinsona czy Alzheimera. Wolne rodniki przyczyniają się także do powstawania cukrzycy, nieżytu żołądka czy niewydolności nerek oraz trzustki. Wiele badań wskazuje wolne rodniki jako przyczynę nowotworów układu kostnego czy narządów rozrodczych.
Wolne rodniki – jaki mają wpływ na skórę?
Skóra jest bardzo wrażliwa na nadmiar występujących w organizmie wolnych rodników. Reaktywne formy tlenu doprowadzają też do utlenienia komórek tłuszczowych. W ten sposób uszkodzeniu ulega warstwa lipidowa naskórka. Skóra z czasem staje się coraz bardziej wiotka i wysuszona.
Szczególne konsekwencje nadmiaru wolnych rodników odczują osoby chorujące na łuszczycę, egzemę czy atopowe zapalenie skóry. Zbyt duża ilość omawianych cząsteczek może nasilać zapalenie. Wtedy skóra stanie się jeszcze bardziej skłonna do podrażnień, wrażliwa i zaczerwieniona. Nadmiar wolnych rodników uszkadza także kwas hialuronowy w skórze oraz włókna kolagenowe. Gęstość właściwa zostaje zmniejszona, czego rezultatem są zmarszczki.
➡️ Przeczytaj również: Endermologia na twarz – sposób na zmarszczki!
Jak przeciwdziałać wolnym rodnikom?
Warto przeciwdziałać nadmiarowi wolnych rodników. Oczywiście nie jesteśmy w stanie całkowicie zapobiec ich występowaniu, ale możemy w tej kwestii zrobić naprawdę wiele, aby długo cieszyć się zdrowo i młodo wyglądającą skórą. Najważniejsze jest ograniczanie ekspozycji na czynniki szkodliwe. Co warto robić? Chodzi przede wszystkim o:
– prowadzenie uregulowanego trybu życia,
– stosowanie zdrowej, tj. zbilansowanej diety,
– picie dużych ilości wody,
– ograniczanie używek,
– ochronę przed promieniowaniem słonecznym (stosowanie kremów z filtrem, nie tylko latem).
Antyoksydanty to tzw. zmiatacze wolnych rodników. Są one także nazywane przeciwutleniaczami i antyutleniaczami. Stanowią idealną broń do walki z wolnymi rodnikami i stresem oksydacyjnym. Mogą one działać w różny sposób, prowadząc do spowolnienia procesów utleniania lub dezaktywacji już rozpoczętych łańcuchów reakcji. Neutralizują wolne rodniki, a także mają działanie naprawcze dlatego warto o nie zadbać w swojej codziennej pielęgnacji. W tym przypadku kluczowe są koenzym Q10, witamina C, witamina E czy resweratrol. Najwięcej ich znajdziesz w przeróżnych świeżych warzywach i owocach. Nie ma jednego, uniwersalnego, najlepszego antyoksydantu. Warto łączyć różne czynniki aktywne. W drogeriach znajdziemy szeroki wybór preparatów (serum, kremy itp.), które sprawdzą się na tym polu.
Oczywiście antyoksydanty należy dostarczać też z pożywieniem. Największą ilość przeciwutleniaczy zawierają produkty pochodzenia roślinnego, np. zielone warzywa (chodzi przede wszystkim o pokarmy z dużą zawartością witamin A oraz E).
Ilość antyoksydantów w organizmie zwiększysz również poprzez aktywność fizyczną. Uprawiaj sport regularnie – nawet jeżeli miałby być to zwykły spacer. Wystarczą ćwiczenia o średniej intensywności, tj. takie podczas których możemy swobodnie rozmawiać.
Warto rzucić palenie i unikać picia dużych ilości alkoholu. Zaleca się także zachowanie jak największej ostrożności podczas sprzątania i innych czynności z zastosowaniem chemikaliów. Oczywiście kluczowe jest również ograniczenie stresu i prowadzenie spokojniejszego trybu życia.
Aby nasz organizm prawidłowo funkcjonował, potrzebujemy zarówno wolnych rodników, jak i przeciwutleniaczy. Kluczowa jest zawsze równowaga. W przypadku jej zachwiania dochodzi do powstania stanu zapalnego, który prowadzi do różnego rodzaju nieprawidłowości i chorób, a także przyspiesza procesy starzenia nie tylko skóry, ale całego organizmu.
➡️ Przeczytaj również: Sucha skóra na dłoniach – 6 skutecznych sposobów na nawilżenie
Wolne rodniki – jak się pozbyć?
A jak się pozbyć już występującego nadmiaru wolnych rodników? Warto stosować te same działania, co w przypadku przeciwdziałania ich występowaniu. Chodzi o dietę bogatą w przeciwutleniacze. Warto stawiać na żywność bogatą w witaminy C i E. W diecie nie powinno także zabraknąć oleju słonecznikowego, orzechów, nasion, pestek dyni, ryb morskich czy mleka. Żółte, czerwone czy żółte owoce i warzywa, bogate w beta-karoten, blokują powstawanie wolnych rodników.
Wielu specjalistów zaleca także wzbogacenie swojej codziennej diety w suplementy – spirulinę oraz witaminę C.
Należy pilnować codziennej pielęgnacji. Wybierane preparaty powinny zawierać przede wszystkim witaminę C (silny przeciwutleniacz), witaminę E (hamuje procesy starzenia organizmu), polifenole (grupa związków działających antyoksydacyjnie), kartenoidy (naturalne barwniki), koenzym Q10 (hamuje utlenianie i chroni lipidy skóry).
Wolne rodniki – podsumowanie
Wolne rodniki – co to jest? Znasz już odpowiedź na to pytanie. Jeśli chcesz na długo zachować młody i zdrowy wygląd skóry oraz jednocześnie cieszyć się dobrym zdrowiem i co za tym idzie – świetnym samopoczuciem, stosuj zdrową dietę, unikaj stresu oraz używek. Nie zapomnij też o właściwej pielęgnacji. To pozwoli Ci zachować równowagę pomiędzy wolnymi rodnikami a antyoksydantami. Również pomyśl do dodatkowej pielęgnacji!
