Jej nazwa nie wynika z przypadku. Choroba rybia łuska, bo o niej mowa, objawia się na skórze zmianami przypominającymi wyglądem i strukturą rybią łuskę. Niestety jest to bardzo uciążliwa dolegliwość, która może towarzyszyć choremu przez całe życie.
Choroba skóry rybia łuska zaliczana jest do rzadkiej grupy schorzeń skóry uwarunkowanych genetyczne, które mogą przybierać bardzo różnorodny obraz kliniczny. Główny objaw choroby to intensywne rogowacenie naskórka z powstającymi nawarstwieniami. Te układają się w sposób „dachówkowaty” w formie łusek. Z tego właśnie wynika nazwa tej uciążliwej choroby.
Zmiany skórne w postaci rybiej łuski mogą pojawiać się na całym ciele lub tylko na jego fragmentach, np. na skórze rąk czy nóg. Choroba dotyka osoby w różnym wieku niezależnie od płci. Nie można się nią zarazić.
Choroba rybiej łuski – przyczyny występowania
Skąd bierze się rybia łuska? Choroba ta jest genetyczne i wynika z wad rozwojowych powstałych podczas embriogenezy. Te są efektem nieprawidłowości w obrębie chromosomów lub genów.
Jeżeli dolegliwość ta nie jest dziedziczona lub nie jest następstwem mutacji genetycznej, to najprawdopodobniej została nabyta przez osoby bardzo osłabione. Rybia łuska dotyka nierzadko chorych na nowotwór – ich organizm jest wówczas wyniszczony i podatny na tego typu dolegliwości. Rybia łuska to czasem także następstwo zespołu złego wchłaniania, chorób wątroby lub wrzodziejącego zapalenia jelita grubego.
Przeczytaj również: Choroby autoimmunologiczne skóry – co je wyróżnia?
Rybia łuska na skórze – rodzaje
Wyróżniamy kilka rodzajów choroby. Warto poznać je wszystkie.
Rybia łuska zwykła
Rybia łuska zwykła pojawia się najczęściej. Dotyka jednej na od 300 do 1000 osób. Zazwyczaj ta postać choroby jest dziedziczona w sposób autosomalny dominujący. Oznacza to, że geny dziedziczone są niezależnie od płci. Tak samo kobiety jak i mężczyźni mogą być nosicielami genu z mutacją. Warto wspomnieć również o tym, że wystarczy jedna kopia genu odpowiadająca za wystąpienie tej choroby, aby doszło do jej objawów.
Rybia łuska zwykła może pojawić się już u dziecka w pierwszy roku życia. Czasami ustępuje w wieku nastoletnim. Wówczas jej podstawowe objawy to brązowe lub żółte płaty, które zostały utworzone ze zrogowaciałych komórek powierzchownych warstw naskórka. Plamy te zazwyczaj osiągają rozmiar od kilku milimetrów do kilku centymetrów. Łuski nie są tutaj jednak „typowe” – spoglądając na nie z bliska można zauważyć, że nie przypominaja łusek ryby. Nie zachodzą na siebie, ale leżą równo). Tego typu zmiany zazwyczaj pojawiają są na klatce piersiowej, plecach, kończynach górnych oraz dolnych. W przypadku tej odmiany nie dochodzi do zmian w obrębie zgięciowych stawów łokciowych i kolanowych. Często wraz z nią pojawiają się takie schorzenia jak:
- rogowacenie mieszkowe,
- nadmierne rogowacenie skóry wewnętrznych powierzchni stóp oraz dłoni,
- atopowe zapalenie skóry.
Rybia łuska o dziedziczeniu recesywnym
Ten rodzaj rybiej łuski związany jest z płcią. Pojawia się u jednego mężczyzny na 6000. W tym przypadku kobiety nie mają objawów – są tylko nosicielkami wadliwego genu. Brunatne łuski, które pojawiają się przy tej odmianie schorzenia, często przybierają duże rozmiary i widoczne są już od urodzenia. Obejmują skórę całego ciała, w tym pachwiny, doły pachwowe, zdjęcia łokciowe czy podkolanowe. Z wiekiem przybierają na sile i są coraz bardziej uciążliwe.
Często powyższym objawów towarzyszą dodatkowe, m.in.:
- zapalenie rogówki,
- zaćma,
- zaburzenia rozwojowe kości i chrząstek,
- zaniki i niedorozwój mięśni,
- głuchota,
- skurcze mięśniowe,
- opóźnienie rozwoju umysłowego.
Rybia łuska jeżasta
Ten rodzaj rybiej łuski dziedziczony jest w sposób autosomalny dominujący. Zmiany nie są duże – zazwyczaj to brodawkowate lub rogowaciejące wyrośle przybierające linijny lub drzewkowaty kształt.
Erytrodermia ichtiotyczna
Pojawia się już w momencie urodzenia. Ciężkie odmiany choroby doprowadzają do śmierci noworodka już w pierwszych dniach jego życia. Czasami dochodzi nawet do obumarcia płodu jeszcze przed narodzinami. Na skórze chorych pojawiają się nawarstwienia rogowe, które pękają uwidaczniając w ten sposób białe i brunatne płytki. Całość może przypominać pancerz. Spomiędzy płytek skórnych wydobywa się wydzielina surowiczo-krwista. U chorych bardzo często dochodzi także do zniekształcenia twarzy, np. spłaszczonego nosa, wywiniętych powiek czy warg, zniekształconych uszu itp.). Tej odmianie choroby mogą towarzyszyć także przykurcze, które doprowadzają do zniekształcenia dłoni czy stóp.
Rybia łuska – leczenie
Jak leczyć rybią łuskę? Trudno jednoznacznie określić metody, które mogłyby doprowadzić do całkowitego wyleczenia. Póki co w terapii skupia się głównie na łagodzeniu objawów. Trwa to zazwyczaj przez całe życie. Chorzy przyjmują leki, których dawki trzeba utrzymywać na odpowiednim poziomie. Ich zmniejszenie może natychmiast nasilać objawy. Często przepisuje się także sterydy.
Osoby cierpiące na rybią łuskę nierzadko stosują także maści złuszczające z mocznikiem oraz kwasem salicylowym w składzie. Zaleca się także kąpiele z dodatkiem soli kuchennej, które powinny nieco złagodzić objawy. Bardzo istotna w leczeniu rybiej łuski jest właściwa pielęgnacja. Skórę należy oczyszczać, nawilżać oraz natłuszczać. W ten sposób nie dopuszcza się do przesuszenia i nasilenia dolegliwości.
Rybia łuska jeżasta w wielu przypadkach może być także leczona chirurgicznie. Zazwyczaj są to drobne zabiegi, których celem jest zmniejszenie szpecących nagromadzeń zrogowaciałego naskórka. Lepszy wygląd skóry często oznacza lepsze samopoczucie osoby. Niestety nie zawsze wykonanie tego typu zabiegów jest możliwe. O każdym przypadku musi zdecydować lekarz. Często odrzuca się pacjentów, którzy wyleczyli przyczynę choroby, a mimo to zmiany skórne nie zniknęły.
Nabyta rybia łuska może ustąpić samoistnie, gdy zlikwiduje się przyczynę jej powstania. Niestety wiele odmian choroby jest nieuleczalnych. Wtedy kluczowe jest leczenie miejscowe.
Rybia łuska a solarium
Czy osoby chorujące na rybią łuskę mogą korzystać z solarium? Każdy przypadek jest inny i w przypadku jakichkolwiek działań, które mogą mieć wpływ na skórę, konieczna będzie konsultacja z lekarzem. Korzystanie z solarium przy tego typu chorobie może być ryzykowne. Zwiększa ryzyko zaostrzenia choroby w związku z nadmierną ekspozycją na promieniowanie UV. Oczywistym jest, że należy powstrzymywać się takżego od opalania.
Rybia łuska to rzadka choroba skóry. Jeżeli jednak zauważysz jakiekolwiek niepokojące objawy, to nie zwlekaj – jak najszybciej udaj się do lekarza pierwszego kontaktu lub dermatologa.
