Zdrowie psychiczne nazywane jest także dobrostanem oraz równowagą psychiczną. To podstawa w kontekście prawidłowego funkcjonowania człowieka. Nie chodzi tylko i wyłącznie o dobre samopoczucie i radzenie sobie z emocjami, ale też o zdrowie fizyczne. Sprawdź, co wpływa na zdrowie psychiczne i przede wszystkim jak o nie dbać.
Brytyjska organizacja Mental Health Foundation w raporcie z 2016 roku przedstawiła bardzo ciekawe wnioski. Okazuje się, że jedna na 6 dorosłych osób mierzy się z problemami zdrowia psychicznego. Raport kancelarii senatu zdrowia psychicznego w Unii Europejskiej w 2019 roku wydał oświadczenie że ponad 160 milionów mieszkańców Unii Europejskiej ma zaburzenia zdrowia psychicznego. Światowa Organizacja Zdrowia czyli WHO wskazała, że ponad 260 milionów ludzi na całym świecie ma depresję. Te dane są bardzo niepokojące i z pewnością dzisiaj, w kontekście pandemii Covid-19 i wojny w Ukrainie, mogą być jeszcze gorsze.
Co to jest zdrowie psychiczne?
Teoretycznie wiemy, czym jest zdrowie psychiczne. Czy jednak potrafiłbyś dobrze zdefiniować to określenie? Definicja WHO podaje, że zdrowie psychiczne to stan, dzięki któremu człowiek może w pełni uczestniczyć w życiu społecznym. Oznacza to, że jest zdolny do pracy, radzi sobie w różnego typu sytuacjach, w tym stresujących oraz realizuje potrzeby swoje i swojej rodziny. Dobre zdrowie psychiczne jest podstawą prawidłowego funkcjonowania jednostki w społeczeństwie. Niestety granica pomiędzy dobrym zdrowiem psychicznym a jego zaburzeniami jest niezwykle cienka. Dlatego warto na co dzień obserwować swój dobrostan psychiczny oraz swoich bliskich. Być może w ten sposób uda się zauważyć pewne zmiany, które będzie można od razu zdiagnozować i tym samym sobie (albo swoim bliskim) pomóc.
Jak zadbać o zdrowie psychiczne?
Jeżeli nasza psychika funkcjonuje prawidłowo, to mamy chęć do życia, do pracy, do nauki i chcemy nawiązywać więzi międzyludzkie i realizować swoje hobby oraz zainteresowania. Wydawać by się zatem mogło, że dbanie o zdrowie psychiczne nie jest tak trudne, jak może się wydawać. Jednak czy rzeczywiście wystarczy to wszystko co wymieniliśmy powyżej? A może trzeba zrobić coś jeszcze, na przykład nie rozpamiętywać swoich problemów i nie powracać do przeszłości? Specjaliści radzą także, aby nie obwiniać się o niepowodzenia. To jak się czujemy na co dzień, wynika z nastawienia w naszej głowie. Niekoniecznie chodzi też o to, aby poprawić sobie nastrój na co dzień drobnostkami, choć one też są oczywiście istotne. Jednak doraźne działanie może zapewnić tylko krótkotrwałe efekty.
Zaburzenia psychiczne – jak je rozpoznać?
Na nasz dobrostan psychiczny wpływa bardzo wiele czynników. Są to przede wszystkim sytuacja finansowa i społeczna, prowadzony przez nas styl życia, ale także czynniki biologiczne. Badania pokazują, że zaburzenia psychiczne mogą dotykać części osób o niskim statusie materialnym. Rzeczywiście, złe warunki mieszkaniowe czy brak dostępu do leczenia psychiatrycznego mogą zdecydowanie zaburzać stan psychiczny. Zdrowie fizyczne jest też silne powiązane ze zdrowiem psychicznym. Nasz dobrostan psychiczny mogą zaburzać takie choroby jak nowotwory, cukrzyca czy otyłość. Dolegliwości te zwiększają stres w organizmie i obniżają jego odporność. Stąd już niedaleka droga do infekcji, zawałów, udarów, nadciśnienia i oczywiście problemów z psychiką.
Najczęstsze objawy chorób psychicznych to przede wszystkim:
- złe samopoczucie,
- wycofywanie się z życia społecznego,
- słaby nastrój,
- chroniczne zmęczenie,
- trudności ze wstaniem z łóżka,
- bardzo długi sen albo bardzo krótki,
- brak chęci do działania nawet jeżeli chodzi o czynności, które wcześniej sprawiały przyjemność,
- brak apetytu,
- kompulsywne objadanie się,
- uzależnienie od telefonu o, papierosów do alkoholu,
- zniechęcenie,
- zagubienie,
- negatywne emocje,
- myśl o chęci wyrządzenia krzywdy innym lub sobie,
- uporczywe myśli,
- problem z wykonywaniem codziennych czynności takich jak na przykład dojazd do pracy czy ugotowanie obiadu,
- słyszenie głosów,
- urojenia.
Jak poprawić zdrowie psychiczne – 5 istotnych kroków
Jak dbać o psychikę? Sprawdź te 5 kluczowych zasad.
- Aktywność fizyczna a zdrowie psychiczne – ruch jest istotny nie tylko dla naszego zdrowia fizycznego, ale także psychicznego. Nie chodzi o nie wiadomo jak intensywne treningi na przykład na siłowni czy w plenerze, ale raczej o systematyczny ruch o średniej intensywności. W zupełności wystarczą na przykład spacery. Ruch pomaga nam dotlenić organizm i poprawić jego wytrzymałość i odporność. Zmniejsza także objawy depresji i pomaga zwalczyć stres oraz napięcie spowodowane na przykład pracą czy innymi trudnościami dnia codziennego.
- Regularny sen – codzienny sen, najlepiej trwający od 6 do 8 godzin, to jedyny tak skuteczny sposób na odpowiednie zregenerowanie organizmu i psychiki. Jeżeli zabraknie nam odpowiedniej ilości snu, to objawi się to rozdrażnieniem oraz spadkiem energii.
- Dieta dla zdrowia psychicznego – kolejna bardzo istotna kwestia niezwykle wpływająca na odpowiednie funkcjonowanie naszego zdrowia psychicznego i fizycznego. Jeżeli nie dostarczysz do swojego organizmu odpowiednie ilości składników odżywczych i witamin, to możesz spodziewać się małe ilości energii, epizodów depresyjnych i problemów z koncentracją.
- Równowaga psychiczna a emocje – warto na co dzień skupiać się przede wszystkim na pozytywnych emocjach. To niezwykle ważny aspekt dla utrzymania zdrowia psychicznego. Właściwie każdy ma problemy i każdy boryka się z trudnymi wydarzeniami z przeszłości. Nie warto ich rozpamiętywać, ponieważ nie zmieni to już naszej codzienności. To się stało i już nie wróci. Lepiej szukać nowych perspektyw, pasji i cieszyć się dniem codziennym. Jeżeli masz problem z takim podejściem, to może warto udać się do specjalisty. Wsparcie psychologa może okazać się tutaj kluczowe.
- Kontakty międzyludzkie – postaraj się unikać toksycznych i nastawionych pesymistycznie do codzienności ludzi. Jesteśmy bardzo podatni na negatywne emocje i często im ulegamy. Lepiej spędzać czas z osobami pozytywnymi, które będą motywować nas do czerpania z życia tego co najlepsze. Wbrew pozorom bardzo łatwo rozpoznać takie osoby.
Przeczytaj także: Mindfulness – co to takiego? Wyjaśniamy!
Jak zachować zdrowie psychiczne w dłuższej perspektywie?
Wyżej wymienione sposoby pomogą zadbać Ci o zdrowie psychiczne na co dzień. Warto też podjąć wyzwania, które zapewnią Ci dobrostan psychiczny w dłuższej perspektywie. Przede wszystkim pamiętaj o tym, że jesteś niepowtarzalny. Ludziom bardzo trudno jest docenić siebie, tymczasem jest to bardzo istotne właśnie pod względem zdrowia psychicznego. Doceń to, co robisz dobrze, jak jesteś zaangażowany w pracę, ilu masz przyjaciół, że jesteś lubiany, doceniany, że robisz wiele dobrego na co dzień. Otocz się opieką i kochaj siebie. To znajdzie odzwierciedlenie w szczęśliwym życiu na co dzień.
Pamiętaj też, aby przestać porównywać siebie do innych. Jeżeli już chcesz to robić, to weź pod uwagę siebie na przykład sprzed roku czy dwóch. To istotne szczególnie wtedy, gdy stawiasz sobie wyzwania. Warto to robić, aby widzieć swój progres i by lepiej zorganizować się w życiu codziennym. Porównywanie siebie do innych nie ma sensu, ponieważ każdy z nas jest inny i każdy z nas żyje inaczej. Oczywiście unikanie tego nie jest łatwe, ale małymi krokami na pewno uda Ci się to osiągnąć.
Czy wiesz już, jak dbać o swoje zdrowie psychiczne? Jeżeli nadal masz szereg wątpliwości i nie do końca wiesz, jaka jest Twoja obecna kondycja psychiczna, to skorzystaj z fachowej pomocy, np. psychologa.
