Co to jest alergia kontaktowa i jak ją rozpoznać? Jakie są jej objawy? Podpowiadamy, jak skutecznie leczyć tę dolegliwość!
Alergia kontaktowa – kilka słów na początek
Czym charakteryzuje się dolegliwość o nazwie kontaktowe zapalenie skóry? Odznacza się przede wszystkim powstawaniem zmian na skórze po kontakcie z substancjami drażniącymi czyli alergenami. Składniki te są najczęściej dostępne w kosmetykach, proszkach do prania czy odzieży. Można powiedzieć, że najczęściej pojawia się alergia kontaktowa na dłoniach. Jednak nie ma na to reguły. Objawy tej dolegliwości mogą być widoczne również na nogach czy nawet na twarzy. Czy alergia kontaktowa jest łatwa w wyleczeniu? Jak w ogóle sobie z nią poradzić, a jak unikać? Dzisiaj przedstawiamy kompendium wiedzy na temat tej dolegliwości.
Kontaktowe zapalenie skóry dotyka wiele osób. Nie ma większego znaczenia płeć, wiek czy choroby towarzyszące. Nie da się jednak ukryć, że częściej dolegliwość ta spotyka dorosłych. Może się okazać, że na kontaktowe zapalenie skóry choruje aż 5 procent populacji. Ryzyko wystąpienia alergii kontaktowej jest większe u osób, które mają kontakt ze środkami drażniącymi, np. ze względu na swoją pracę. Schorzenie to dotyka także dzieci i osoby starsze – czyli osoby, które teoretycznie nie mają wiele do czynienia z podobnymi alergenami.
Kontaktowe zapalenie skóry – co to jest?
Wiele osób cierpi na kontaktowe zapalenie skóry, ale nie do końca zdaje sobie z tego sprawę. Alergia kontaktowa znana jest także pod pojęciem wyprysku kontaktowego. To często występująca choroba skóry, na którą składa się tworzenie zmian skórnych. Dolegliwości te powstają pod wpływem kontaktu z drażniącymi substancjami. Wiele z nich zawartych jest w środkach, które stosujemy codziennie w swoim życiu – kosmetykach, detergentach, środkach do pielęgnacji, perfumach, ozdobach (kolczyki, zegarki, naszyjniki), a nawet odzieży. O jakie głównie składniki drażniące chodzi? Są to przede wszystkim kobalt, nikiel, chrom, ale też konserwanty czy różnorodne barwniki.
Dlaczego dochodzi do alergicznego kontaktowego zapalenia skóry? To nic innego jak nieodpowiednia reakcja układu immunologicznego na konkretny składnik. Substancja ta dostanie się do komórek Langerhansa w naskórku, które są odpowiedzialne za pochłanianie oraz przetwarzanie antygenów. Wówczas w organizmie dochodzi do reakcji zapalnej.
Alergia kontaktowa przewlekła oraz ostre kontaktowe zapalenie skóry – wyróżniamy dwa rodzaje choroby. Większość pacjentów zmaga się z tym drugim – chodzi o nagłą, niespodziewaną reakcję na daną substancję. Nierzadko dochodzi także do wyprysku kontaktowego z podrażnienia. Takie dolegliwości mogą dotyczyć każdej osoby, która zastosowała silnie drażniącą substancję. Wówczas schorzenie to nie jest efektem błędnej odpowiedzi układu immunologicznego. Alergia kontaktowa na nogach, na twarzy czy na dłoniach – to najczęstsze miejsca, na których pojawiają się objawy schorzenia. Głównie te ostatnie, które najwięcej pracują ze środkami drażniącymi np. w gospodarstwie domowym czy w pracy.
Alergia kontaktowa – objawy
Czym charakteryzuje się alergia kontaktowa? Objawy są dość dobrze widoczne. Na początek pacjent zauważa u siebie zaczerwienienie naskórka, któremu bardzo często towarzyszy silne swędzenie. Po niedługim czasie nierzadko pojawiają się grudki wysiękowe oraz pęcherzyki. Wygląd oraz kondycja skóry pogarszają się. Ta staje się bardzo sucha, popękana i pogrubiała. Niestety pęknięcia zazwyczaj są bardzo bolesne. Objawy alergii kontaktowej pojawiają się tylko i wyłącznie w miejscu, w którym doszło do kontaktu z drażniącymi składnikami. Np. na szyi na którą został zawieszony nowy łańcuszek, czy na rękach które pracowały z danym detergentem. Czasem zdarza się sytuacja, gdy objawy kontaktowego zapalenia skóry pojawiają się na całym ciele.
Kontaktowe zapalenie skóry – diagnostyka
Jak wygląda pierwszy etap diagnostyczny? To oczywiście wywiad lekarski. Jego podstawowym celem jest stwierdzenie, czy pacjent cierpi na alergiczne kontaktowe zapalenie skóry czy jednak stan zapalny wynika z podrażnienia na konkretną substancję. Gdy występuje podejrzenie reakcji alergicznej, zostaje zlecony płatkowy test skórny czyli tzw. test kontaktowy. To plaster z metalowymi krążkami (komorami), które są wypełnionesubstancjami testowymi (czyli alergenami we właściwych stężeniach). Plaster zostaje naklejony na plecy pacjenta. Zdejmuje się go po około 24–48 godzinach. Gdy występuje uczulenie na którąś z substancji, to pojawia się reakcja zapalna.
Kolejny krok to skontrolowanie skóry pacjenta przez lekarza za 2 lub 3 dni. A wszystko po to, by utwierdzić się w przekonaniu, że nie doszło do opóźnionej reakcji alergicznej. 60-80 procent – tyle wynosi czułość testów płatkowych. W przypadku fotoalergii stosowane są testy płatkowe, z których jeden jest naświetlany promieniowaniem UVA, a drugi nie jest.
Kontaktowe zapalenie skóry – jak sobie z nim radzić?
Jak leczyć kontaktowe zapalenie skóry? Czy jest to trudne? A może po prostu wystarczy maść na kontaktowe zapalenie skóry i już po wszystkim? Nie jest to jednak tak proste jak może się wydawać. Gdy kontaktowe zapalenie skóry jest efektem uczulenia, pacjent otrzymuje odpowiednią dawkę leków antyhistaminowych. Te mają za zadanie zatrzymanie reakcji alergicznej. Może się zdarzyć, że kontaktowe zapalenie skóry obejmie ponad ⅓ powierzchni ciała. Wówczas lekarz może zalecić przyjmowanie kortykosterydów. Trzeba jednak zdawać sobie sprawę, że to właśnie sterydy mogą okazać się potencjalnym alergenem. Nierzadko dochodzi do sytuacji, w której zamiast pomagać, jeszcze bardziej nasilają objawy.
Warto także wiedzieć, że stosowanie sterydów wiąże się z licznymi skutkami ubocznymi. Czasem konieczne jest podanie leków immunosupresyjnych, których zadaniem jest obniżenie aktywności układu odpornościowego. Mogą okazać się równie skuteczne jak sterydy, ale bez tak wielu skutków ubocznych. Minusem tych środków jest wysoka cena. Często w leczeniu kontaktowego zapalenia skóry stosuje się odczulanie. O co chodzi w tym procesie? Pacjent przyjmuje alergen w minimalnych ilościach, tak by organizm nie zareagował uczuleniem, ale przyzwyczaił się do niego. Tym samym jest w stanie się na dany alergen udopornić.
Niestety zła informacja jest taka, że czasem mimo długiego leczenia czy unikania danych alergenów, zmiany wypryskowe mogą nadal się pojawiać. W przypadku niealergicznego kontaktowego zapalenia skóry, jak i tego, które ma podłoże alergiczne zaleca się stosowanie odpowiednich maści i kremów. Dobre, sprawdzone środki są w stanie zmniejszyć nasilenie stanu zapalnego skóry oraz świąd. Warto stosować także środki nawilżające, które przyniosą ulgę oraz wzmocnią naturalną barierę ochronną skóry.
Kontaktowe zapalenie skóry dotyka wiele osób. Może mieć różne podłoże i może być też bardzo uciążliwe. W razie objawów warto skonsultować się z lekarzem.